-
Hoe ontstaat niezen?
Via een prikkeling van het neusslijmvlies door een mogelijk schadelijk stofje. Het is een reflex die ervoor zorgt dat je veel lucht inademt.
Die lucht wordt ingesloten in de longen doordat het strotteklepje en de stembanden op slot gaan. Vervolgens spannen de uitademingsspieren, zoals de buikspieren, aan. Dan gaan in één klap het strotteklepje en de stembanden open. De lucht vliegt met hoge snelheid, tot 150 km per uur, door neus en mond naar buiten. -
Is niezen nuttig?
Meestal wel, want door te niezen reinig je de neus en longen. Soms nies je zonder dat de neus of longen schoongemaakt hoeven te worden. Dat lijkt niet nuttig. Ongeveer een kwart van de mensen niest als ze in sterk licht kijken of als ze vanuit het donker in fel zonlicht komen. Deze niesreflex is erfelijk. Een heel enkele keer kan niezen behoren bij een epileptische aanval. -
Waardoor moet je veel niezen?
Tijdens een verkoudheid nies je meer dan normaal, omdat het slijmvlies van de neus overgevoelig is door de virusinfectie. Een allergie voor bijvoorbeeld stuifmeel kan ook maken dat mensen veel niezen. Deze allergie wordt hooikoorts genoemd. Behalve niezen horen bij hooikoorts ook: een loopneus of juist een verstopte neus, geïrriteerde ogen, jeuk aan de neus, ogen, keel en ten slotte vermoeidheid en een slap gevoel. Koorts hoort er echter niet bij. -
Kun je door mindfulness minder niezen?
Ja. Wanneer je mindful bent, dat je niet met ‘vieze’ handen aan je neus of mond zit, kun je voorkomen dat het virus van je hand in je lichaam komt. Dat telt, omdat het verkoudheidsvirus vaak via de handen van een besmette naar een gezonde persoon gaat. -
Wanneer wordt er veel geniesd?
Vooral in de lente en zomer hoor je veel mensen niezen. In de lente zijn dat degenen die allergisch zijn voor stuifmeel van hazelaar, els en berk. In de zomer veroorzaakt het stuifmeel van grassoorten niesbuien. Mensen die gevoelig zijn voor schimmelsporen, veren of stof niezen het hele jaar door. Ten slotte kan door het ruiken van peper of bepaalde geurtjes (bijvoorbeeld van een schoonmaakmiddel) het niezen toenemen. -
Kun je een nies tegenhouden?
Soms. Als je de nies voelt aankomen en je wilt niet niezen, bijvoorbeeld omdat je achter het stuur zit of in een schouwburg naar een klassiek concert luistert, kun je proberen hem tegen te houden door in de neus te knijpen of door op de lippen te drukken. Vaak lukt dat, als je tenminste snel genoeg bent, voordat die diepe inademing begint. Wat ook kan, vooral als je rustig bent: juist minder doen. Merk de allereerste kriebel mindful op, laat de kriebel lekker in de neus, ontspan, ga weer rustigaan door waar je mee bezig was. -
Is het gevaarlijk een nies tegen te houden?
Meestal niet. Een enkele keer gaat het fout. Dat is wanneer de nies ‘naar binnen slaat’, en daar door de hoge snelheid weefsel in de mond of keel scheurt. -
Wat te doen tegen een allergie-nies?
Wees mindful om niesopwekkende stoffen te vermijden. Lukt dit niet, dan zijn een tweetal antihistaminica zonder recept verkrijgbaar. Ze bestrijden de symptomen goed en hebben relatief lichte bijwerkingen, zoals hoofdpijn en een droge mond. De antihistaminica zijn tabletten die één keer daags geslikt worden: cetirizine (Zyrtec, Reactine, Cetirizine) en loratadine (Allerfre, Claritine, Loratadine, Sanelor), of vraag bij apotheker of drogist om het huismerk, dat vaak goedkoper is. Als je last houdt of niet zeker weet of het om een allergie gaat, bezoek dan de huisarts. Bekijk vooraf hoe vaak en wanneer de klachten optreden. Behalve antihistaminica kan de arts ook corticosteroïden voorschrijven. Bij klachten van neus of ogen zijn een neusspray of oogdruppels beschikbaar. -
Waarom zegt men ‘gezondheid’ bij een nies?
In vroeger tijden dacht men dat tijdens het niezen de ziel aan het lichaam probeerde te ontsnappen en daardoor zou een demon naar binnen kunnen komen. ‘God zegene u’ en ‘gezondheid’ zouden zegenwensen zijn om de demon weg te jagen. En in de bijbel staat beschreven hoe de profeet Elisa een jongen in het leven terugriep: de jongen nieste zeven keer en sloeg zijn ogen open.
Copyright © Anja Edwards van Muijen Deze tekst is in 2007 gepubliceerd in Het Plus Gezondheid Vraag & Antwoord Boek, in 2013 bijgewerkt, en wordt uitsluitend aangeboden voor persoonlijk gebruik.
Bron medicijnen: Farmacotherapeutisch Kompas 2013
Gratis E-boek ‘Hoe je meer rust vindt’ Zes smpele mindfulnessoefeningen